Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach

Witaminy to podstawowe mikroelementy, które są niezbędne do funkcjonowania ludzkiego organizmu. Niewielkie ilości witamin są wymagane w naszej diecie, aby wspomagać wzrost tkanek, podział komórek i utrzymanie zdrowia organizmu. Większość witamin (w tym te z grupy B oraz witamina C) są rozpuszczalne w wodzie. Natomiast witaminy A, D, E i K należą do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Oznacza to, że rozpuszczają się w tłuszczu i są wchłaniane oraz transportowane w sposób podobny do niego. Witaminy A, D, E i K występują w największej ilości w pokarmach o wysokiej zawartości tłuszczu i są znacznie lepiej wchłaniane do krwiobiegu, gdy są spożywane wraz z tłuszczem. Dodatkowo są magazynowane w organizmie, głównie w wątrobie i tkance tłuszczowej. Z racji tego, że ich zawartość w organizmie może się regularnie zwiększać, prowadzić to może do hiperwitaminozy i toksyczności, jeśli witaminy te są spożywane w nadmiernych ilościach. Jednak dzieje się tak najczęściej w przypadku brania nieodpowiednich suplementów lub ich nadużywania, a nie w przypadku regularnego spożywania żywności bogatej w te witaminy.

Witamina A

• Funkcje: Witamina A nie jest pojedynczą witaminą, ale zbiorem związków zwanych retinoidami. Jedna z głównych funkcji witaminy polega na promowaniu optymalnego widzenia. W siatkówce, witamina A jest kluczowym składnikiem rodopsyny, pigmentu niezbędnego do widzenia przy słabym świetle i barw. Oprócz swojej roli związanej z widzeniem, witamina A jest integralną częścią zdrowia i funkcjonowania tkanek nabłonkowych, przyczyniając się do utrzymania skóry, błon śluzowych oraz dróg pokarmowych i oddechowych. Ponadto wspiera układ odpornościowy, pomagając w obronie organizmu przed infekcjami. Jest też antyoksydantem.

• Skutki niedoboru: Niedobór witaminy A może objawiać się na kilka sposobów, wpływając zarówno na wzrok, jak i ogólny stan zdrowia. Niedobór prowadzi do ślepoty nocnej, w której upośledzona jest zdolność przystosowania się do warunków słabego oświetlenia. Dojść może też do wysuszenia i stwardnienia rogówki, co może prowadzić do ślepoty. Poza problemami związanymi ze wzrokiem, niedobór witaminy A może zagrozić integralności tkanek nabłonkowych oraz prowadzić może do problemów skórnych, zaburzeń wzrostu i upośledzenia funkcji odpornościowej, powodując zwiększoną podatność na infekcje.

• Źródła w pożywieniu: Niektóre produkty spożywcze dostarczają retinoli, które organizm może wykorzystać bezpośrednio jako witaminę A. Inne dostarczają prowitaminę A – związki, które organizm przekształca w witaminę A, np. beta-karoten. Bogatym źródłem retinolu są: wątroba, oleje rybne, produkty mleczne i jaja. Z kolei karotenoidy (takie jak beta-karoten) można znaleźć w kolorowych owocach i warzywach: marchwi, słodkich ziemniakach, szpinaku, jarmużu, pomidorach, papryce, dyni czy w morelach.

Witamina D

Funkcje: Witamina D to zbiorczy termin używany do opisania kilku pokrewnych związków rozpuszczalnych w tłuszczach. Witamina D, znana również jako kalcyferol, występuje w dwóch głównych postaciach: D2 (ergokalcyferol) oraz D3 (cholekalcyferol). Podstawowa funkcja witaminy dotyczy zdrowia układu szkieletowego. Witamina D reguluje metabolizm wapnia i fosforu, kluczowych dla tworzenia i utrzymania mocnych kości i zębów. Poza swoją rolą szkieletową, witamina D przyczynia się również do funkcjonowania układu odpornościowego, wzrostu komórek i modulacji stanu zapalnego.
Skutki niedoboru: Niedobór witaminy D może prowadzić do różnych problemów zdrowotnych, głównie związanych ze zdrowiem kości. Nieodpowiedni poziom witaminy D może powodować zmiękczenie i osłabienie kości, stan znany jako krzywica u dzieci i osteomalacja u dorosłych. Osłabienie i ból mięśni mogą być również związane z niedoborem. Ponadto badania sugerują potencjalny związek między niskim poziomem witaminy D a zwiększoną podatnością na infekcje i choroby przewlekłe.
Źródła w pożywieniu: Ciało człowieka może wyprodukować wystarczającą ilość witaminy D (cholekalcyferol), pod warunkiem regularnej ekspozycji na słońce. Jednak w przypadku krótkiego czasu spędzonego na słońcu, braku odsłoniętej skóry lub stosowania kremów z filtrami, produkcja może być niewystarczająca. Na szczęście pewne źródła w diecie przyczyniają się do utrzymania jej odpowiedniego poziomu. Tłuste ryby, takie jak łosoś, makrela i sardynki, olej z wątroby dorsza i jajka są źródłem witaminy D3. Dla osób stosujących dietę roślinną alternatywnymi źródłami są wzbogacone mleko roślinne i grzyby wystawione na działanie światła ultrafioletowego. W wielu przypadkach, szczególnie osób zamieszkujących słabo nasłonecznione tereny, suplementacja może być konieczna.

Witamina E

Funkcje: Witamina E to również grupa związków, w skład której wchodzą tokoferole i tokotrienole, o podobnych funkcjach. Zaangażowana jest przede wszystkim w ochronę błon komórkowych przed uszkodzeniami powodowanymi przez wolne rodniki. Jako silny przeciwutleniacz, witamina E pomaga neutralizować szkodliwe cząsteczki, zapobiegając uszkodzeniom oksydacyjnym komórek i tkanek. Oprócz swojej roli w zwalczaniu stresu oksydacyjnego, witamina E przyczynia się do funkcjonowania układu odpornościowego, zdrowia skóry i odgrywa rolę w regulacji pracy układu krwionośnego.
Skutki niedoboru: Chociaż niedobór witaminy E występuje stosunkowo rzadko, może objawiać się na różne sposoby. Mogą wystąpić objawy neurologiczne, takie jak osłabienie mięśni, paraliż i zaburzenia koordynacji. Ponadto niedobór wiąże się z zaburzeniami wzrostu, problemami z płodnością i osłabieniem.
Źródła w pożywieniu: Orzechy i nasiona, takie jak migdały, nasiona słonecznika i orzechy laskowe oraz oleje roślinne, w tym olej słonecznikowy, sojowy i olej z kiełków pszenicy, są doskonałym źródłem witaminy E. Mniejsze jej ilości zawierają też zielone warzywa liściaste, takie jak szpinak, sałata i brokuły oraz pieczywo razowe.

Witamina K

Funkcje: Witamina K, grupa organicznych związków chemicznych, odgrywa kluczową rolę w krzepnięciu krwi i metabolizmie kości. Najbardziej znaną funkcją witaminy K jest jej udział w syntezie białek odpowiedzialnych za krzepnięcie krwi. Poprzez uczestnictwo w syntezie protrombiny w wątrobie, warunkuje prawidłowy przebieg procesów krzepnięcia krwi. Dodatkowo witamina K przyczynia się do zdrowia kości, pomagając w regulacji poziomu wapnia.
Skutki niedoboru: Niedobór witaminy K może powodować zaburzenia krzepnięcia krwi, co prowadzi do nadmiernego krwawienia. U osób z niedoborem witaminy K dochodzi do powstawania siniaków, długotrwałego krwawienia z ran, a w ciężkich przypadkach – krwawień wewnętrznych. Noworodki są szczególnie podatne na niedobór witaminy K, ponieważ mają ograniczone zapasy witaminy i mogą nie otrzymywać wystarczającej ilości wraz z mlekiem matki.
Źródła w pożywieniu: Zielone warzywa liściaste, takie jak pietruszka, jarmuż, szpinak i brokuły, są bogatym źródłem witaminy K1 (filochinon). Witamina K2 (menachinon) występuje w fermentowanej żywności, serach, jajkach i mięsach. Dodatkowo, dostępnym źródłem witaminy K dla człowieka jest produkcja bakteryjna, pochodząca z mikrobioty jelitowej.

Jeśli chcesz sprawdzić, jak Twoja mikrobiota radzi sobie z produkcją witamin z grupy K, wykonaj badanie NANOBIOME :) To świetny przewodnik po świecie Twoich bakterii jelitowych.

grafika ilustruje przeszczep mikrobioty jelitowej. W jelicie znajdują się mikroorganizmy. Pula mikrobów zostaje przeniesiona z jednego srodowiska jelit do innego, aby wzbogacić to drugie. NANOBIOME

Kontynuuj zakupy