Nanobiome – polskie badanie mikrobioty jelitowej
Menu
Nanobiome – polskie badanie mikrobioty jelitowej
Bardzo często nie przywiązujemy do niego zbyt dużej uwagi, a ma on kluczowe znaczenie dla zdrowia organizmu. Sen to podstawowa funkcja, która pozwala ciału i umysłowi zregenerować się i odpocząć. A czy sen może jakoś wpływać na mikrobiotę jelitową? Tego dowiesz się z naszego najnowszego wpisu.
Sen to okres odpoczynku. Organizm człowieka posiada wewnętrzny zegar biologiczny, który kontroluje kiedy ciało jest gotowe do snu. Zazwyczaj zegar ten ma cykl trwający około 24h, a regulowany jest przez wiele czynników, takich jak światło, ciemność i harmonogram snu. Niektóre osoby w naturalny sposób budzą się wcześnie, a niektórzy naturalnie kładą się późno. Rytm i synchronizacja zegara biologicznego zmniejsza się wraz z wiekiem. Neurony odpowiedzialne za sen, są tracone w ramach normalnego procesu starzenia się. Może to wpływać na utrudnione zasypianie w późniejszym wieku. Inne czynniki, takie jak mniejsza aktywność fizyczna lub mniej czasu spędzanego na świeżym powietrzu, również wpływają na rytm dobowy. W rezultacie, osoby starsze zazwyczaj śpią mniej i budzą się wcześniej.
Istnieją dwie główne fazy snu, które na ogół występują w schemacie od trzech do pięciu cykli na noc:
REM – faza szybkiego ruchu gałek ocznych, wtedy występuje większość snów, trwa zazwyczaj od 80 do 100 minut
NREM – ma trzy fazy, w tym faza najgłębszego snu, zazwyczaj trwa ok. 15 minut.
Adenozyna jest związkiem powiązanym z potrzebą snu. Kiedy organizm nie śpi, poziom adenozyny w mózgu wciąż rośnie. Rosnące poziomy sygnalizują przejście w kierunku snu. Co ciekawe, kofeina i niektóre leki mogą zakłócać ten proces poprzez blokowanie adenozyny.
Cykl światło-ciemność wpływa na wytwarzanie i uwalnianie melatoniny. Ilość hormonu we krwi zaczyna wzrastać wieczorem i osiąga szczyt wczesnym rankiem. Uważa się, że melatonina promuje sen. Podczas narażenia na większą ilość światła, np. wschodzące słońce, ciało uwalnia kortyzol. Kortyzol w naturalny sposób przygotowuje organizm do przebudzenia. Ekspozycja na jasne sztuczne światło późnym wieczorem np. telewizor, tablet czy telefon, może zakłócić ten proces i uniemożliwić mózgowi uwalnianie melatoniny, co może utrudniać zasypianie.
Sen jest niezwykle ważny, ponieważ wpływa na wiele układów organizmu. Brak wystarczającej ilości snu lub sen niskiej jakości zwiększa ryzyko wystąpienia problemów z sercem i układem oddechowym, wpływa na metabolizm oraz zdolność myślenia i koncentracji. Zaburzenia snu i czuwania obejmują problemy z jakością, czasem i ilością snu. Często występują one wraz ze schorzeniami lub innymi stanami zdrowia psychicznego, takimi jak depresja, lęk lub zaburzenia poznawcze. Trudności ze snem są powiązane zarówno z problemami fizycznymi, jak i emocjonalnymi. Ich przyczyną może być także praca zmianowa lub jet lag, występujący przy podróżach w inne, odległe strefy czasowe. Do najczęstszych zaburzeń snu można zaliczyć:
Najczęstsze objawy zaburzeń snu to zmęczenie, spadek energii w ciągu dnia, ogólna drażliwość i problemy z koncentracją. Może to również wpłynąć na zdolność podejmowania decyzji i nastrój. Brak snu lub zbyt długi sen są powiązane z wieloma przewlekłymi problemami zdrowotnymi, takimi jak choroby serca i cukrzyca. Zaburzenia snu mogą być również sygnałem ostrzegawczym dla problemów medycznych i neurologicznych, takich jak niewydolność serca, choroba Parkinsona, ale także zaburzenia mikrobioty jelitowej.
Związek między snem a mikrobiotą jelit jest dwukierunkowy: nieodpowiedni sen może stwarzać złe warunki dla mikrobioty, a dysbioza może generować problemy ze snem. Badania naukowe pokazują, że prawidłowa mikroflora jelitowa jest kluczowa do utrzymania normalnej fizjologii snu. Z kolei wykazano również, że nieprawidłowe wzorce i czas trwania snu wpływają na skład, różnorodność i funkcję mikrobioty poprzez oś mózg-jelito-mikrobiota. Czynniki, które mogą być zaangażowane w działanie osi mózg-jelito-mikrobiota to układ odpornościowy, nerw błędny, układ neuroendokrynny i metabolity bakteryjne.
Dodatkowo uważa się, że niektóre rodzaje czy gatunki bakterii mogą być bezpośrednio związane z rytmem dobowym oraz jakością snu. Niektóre gatunki z typu Bacteroidetes, Actinobacteria i Firmicutes wytwarzają kwas γ-aminomasłowy (GABA), czyli neuroprzekaźnik, który promuje sen. Wyniki badań sugerują, że różnorodność oraz bogactwo tych typów są wiązane ze zdrowym snem.
Wstępne badania pokazują również, że interwencja ukierunkowana na mikrobiotę może być korzystna w łagodzeniu problemów ze snem. Jednak potrzebne są dalsze badania, które pozwolą jeszcze bardziej poznać tę niesamowitą i skompilowaną interakcję. Jest to jednak kolejny argument, który pokazuje, dlaczego warto dbać o swoje jelita i żyjące w nim mikroby.
By jeszcze lepiej zadbać o swój sen, a jednocześnie o mikrobiotę jelitową, warto wprowadzić do swojego życia higienę snu. Oto kilka prostych zasad:
Pamiętajmy, że powiązanie snu ze zdrowiem działa dwustronnie. Z jednej strony prawidłowa mikroflora jelit wspomaga nasz sen, z drugiej strony dbałość o sen ma korzystny wpływ na mikroby żyjące w naszych jelitach. Dlatego dbajmy o higienę naszego snu, bo zdrowy organizm to właściwy balans w naszym życiu.
