Nanobiome – polskie badanie mikrobioty jelitowej
Menu
Nanobiome – polskie badanie mikrobioty jelitowej
Negatywny wpływ papierosów na układ oddechowy jest powszechnie znany, jednak niewiele osób zdaje sobie sprawę, że to zaledwie część konsekwencji wynikających z palenia. Zdrowie człowieka jest bowiem zagrożone kompleksowo. Wśród najpoważniejszych zagrożeń – poza nowotworami płuc, jamy ustnej, krtani czy tchawicy – należy wymienić m.in. ryzyko zawału mięśnia sercowego, miażdżycy, nadciśnienia i impotencji. Palenie wpływa również na układ pokarmowy oraz mikrobiotę jelit. W jaki sposób? O tym w dalszej części naszego poradnika.
Z tego artykułu dowiesz się:
Palenie papierosów – obok stresu, złych nawyków żywieniowych i przyjmowania antybiotyków – jest jednym z głównych czynników wpływających na rozwój wrzodziejącego zapalenia jelita grubego oraz choroby Leśniowskiego-Crohna. Dlaczego tak się dzieje? Pod wpływem substancji zawartych w papierosach zmienia się mikrobiota jelit – zmniejsza się jej różnorodność gatunkowa, a przy okazji następuje zwiększenie liczby niepożądanych bakterii i mikroorganizmów. Efektem jest dysbioza jelitowa, czyli zaburzenie równowagi biologicznej w jelitach. To właśnie ona może być przyczyną chorób układu pokarmowego.
Papierosy wpływają również na wzrost liczby komórek cytotoksycznych i spadek populacji komórek pomocniczych. Zwiększa się ilość wolnych rodników tlenowych w błonie śluzowej, co prowadzi do wzrostu przepuszczalności ścian jelit.
Mimo że wpływ palenia na mikrobiotę nie został dokładnie scharakteryzowany, potwierdzają go liczne publikacje naukowe. Autorami jednej z nich [1] jest zespół australijskich mikrobiologów, który przebadał 102 osoby pod kątem różnorodności flory bakteryjnej w dwunastnicy. Okazało się, że u obecnych i byłych palaczy była ona mniej zróżnicowana niż w przypadku osób, które nigdy nie paliły tytoniu.
Główną substancją wpływającą na uzależnienie od papierosów jest nikotyna. Oddziałuje ona na receptory nikotynowe znajdujące się w mózgu, co prowadzi do pobudzenia organizmu i podwyższenia ciśnienia tętniczego. Duża częstotliwość palenia wpływa na zwiększenie liczby tych receptorów, co objawia się uczuciem tzw. głodu nikotynowego. Nie bez powodu więc nikotyna jest zawarta w gumach i plastrach na rzucenie palenia. Ale czy to właśnie ta substancja psychoaktywna wpływa na mikrobiotę jelit?
Odpowiedź na to pytanie dostarczają badania izraelskiego zespołu naukowców z Levielem Fluhrem na czele. Eksperyment polegający na wystawieniu myszy na działanie dymu tytoniowego potwierdził wpływ substancji zawartych w papierosach na zmiany w mikrobiocie jelit, czego efektem było zwiększenie masy ciała zwierząt. Jednak podanie myszom czystej nikotyny nie spowodowało zmian w florze bakteryjnej jelit. Wniosek? To nie nikotyna, a inne substancje zawarte w tytoniu wpływają niekorzystnie na mikrobiotę.
Rzucenie palenia jest pierwszym krokiem do odbudowy mikrobioty jelitowej. Na jej stan ma jednak wpływ wiele czynników, takich jak dieta czy tryb życia. Byli palacze różnie radzą sobie z przezwyciężeniem uzależnienia. Często zastępują potrzebę zapalenia spożywaniem niezdrowych produktów, głównie słodyczy i słonych przekąsek. Nie zawierają one żadnych wartości odżywczych, które mogłyby korzystnie wpłynąć na rozwój flory bakteryjnej jelit. Przyczyniają się ponadto do rozwoju innych chorób przewlekłych.
W odbudowie mikrobioty jelitowej po rzuceniu palenia pomogą Ci probiotyki i prebiotyki. Te pierwsze to korzystne mikroorganizmy, które wchodzą w skład fermentowanych produktów mlecznych (kefirów, maślanek, jogurtów), kiszonek (kiszonej kapusty, kiszonych ogórków) oraz kwasu chlebowego. Prebiotykami są z kolei składniki żywności, które nie ulegają trawieniu i pobudzają aktywność mikroorganizmów bytujących w jelitach. Przykładami naturalnych produktów z dużą zawartością prebiotyków są m.in. czosnek, cebula, miód, banany czy szparagi. Oprócz prebiotyków i probiotyków należy również uwzględnić w swojej diecie składniki stanowiące pożywkę dla mikrobioty jelitowej – błonnik i polifenole. Znajdziesz je w warzywach, owocach i produktach pełnoziarnistych.
Ile różnych substancji chemicznych znajduje się w dymie papierosowym? Trudno w to uwierzyć, ale liczba ta wynosi około 4000. Większość z nich negatywnie wpływa na zdrowie człowieka, przyczyniając się m.in. do rozwoju chorób nowotworowych czy ryzyka zawału mięśnia sercowego. Jeżeli palisz i zależy Ci na zachowaniu ogólnego zdrowia oraz równowagi mikrobioty zdecydowanie rzuć palenie.
Źródła cytowanych badań:
[1] Shanahan, E.R., Shah, A., Koloski, N. i inni, Influence of cigarette smoking on the human duodenal mucosa-associated microbiota, Microbiome 6, 150 (2018)
[2] Fluhr L. i inni, Gut microbiota modulates weight gain in mice after discontinued smoke exposure, Nature, 600 (2021)
