Nanobiome – polskie badanie mikrobioty jelitowej
Menu
Nanobiome – polskie badanie mikrobioty jelitowej
Mówi się, że jelita to nasz drugi mózg – w tym stwierdzeniu nie ma krzty przesady, ponieważ mikroorganizmy żyjące w naszych jelitach mają ogromny wpływ na nasze samopoczucie – zarówno to fizyczne, jak i psychiczne. Jak rozpoznać, że mamy zdrowy mikrobiom jelitowy oraz jaki wpływ ma na niego otyłość i nadwaga?
Drobnoustroje i mikroorganizmy to stali bywalcy ludzkiego organizmu. Ich szczególnie duże zagęszczenie znajduje się w układzie pokarmowym, który uznawany jest za najbardziej zróżnicowany i najliczniejszy ze wszystkich mikrobiomów występujących w organizmie człowieka. Naukowcy szacują, że w ludzkim przewodzie pokarmowym znajduje się około 100 bilionów komórek ważących około 2 kilogramy.
Mikrobiota jelitowa to dynamiczny i zróżnicowany ekosystem, w skład którego wchodzą biliony różnorodnych mikroorganizmów. Każdy odcinek układu pokarmowego ma inną specyfikę, w każdym z nich występują inne mikroorganizmy. Okolice żołądka i dwunastnicy są jałowe, a kwaśne pH spowodowane występowaniem kwasu żołądkowego tworzy niesprzyjające warunki dla większości drobnoustrojów. W jelicie cienkim występuje od 10 000 do 100 0000 mikroorganizmów w 1 gramie treści pokarmowej. Dominują tu bakterie kwasolubne z rodzaju Lactobacillus i Streptococcus. Jednak prawdziwy raj dla mikroorganizmów znajduje się w jelicie grubym – występuje tu nawet bilion komórek w 1 gramie treści pokarmowej, większość z nich to beztlenowce, m.in. bakterie z rodzaju Bifidobacterium czy Clostridioides (zwany wcześniej: Clostridium).
Warto pamiętać, że kompozycja mikrobioty jelitowej jest indywidualna dla każdego człowieka – możemy go porównać do odcisku palca, nie znajdziemy dwóch takich samych. Za jej kształtowanie odpowiada wiele czynników, takich jak:
W skład ludzkiego mikrobiomu jelitowego wchodzą bakterie z 4 podgrup:
Co ważne, w mikrobiomie występują nie tylko dobre bakterie jelitowe, ale także te potencjalnie chorobotwórcze. Żyjące w ludzkim przewodzie pokarmowym mikroorganizmy dzielimy więc ze względu na funkcje, jakie pełnią w organizmie:
Mówiąc najprościej – zdrowy mikrobiom to mikrobiom różnorodny. Warto również dodać, że prawidłowa mikroflora jelit, oprócz wspomnianego bogactwa i różnorodności mikroorganizmów, wyróżnia się również brakiem zaburzeń jelitowych (jak np. biegunki czy zaparcia) i metabolicznych. Ważne są również właściwe proporcje – za dużo bakterii w jelitach (z tego samego rodzaju i/lub gatunku) to również nic dobrego. Tu liczy się równowaga.
Mikrobiota jelitowa często porównywana jest do narządu – jak się okazuje, nie ma w tym przesady. Badania udowadniają, że mikrobiota, podobnie jak każdy inny narząd w ciele człowieka, odbiera informacje ze środowiska (zmiana pH, zmiany hormonalne, obecność składników pokarmowych itp.) i szybko na nie reaguje.
Wszelkie zmiany oraz zaburzenia ilościowe i jakościowe mikroorganizmów identyfikowanych w mikrobiomie jelitowym nazywane są dysbiozą jelitową i mogą mieć wpływ na powstawanie chorób cywilizacyjnych takich jak:
Co ważne, wszelkie zaburzenia mikroflory jelitowej odbijają się na naszym zdrowiu poprzez:
Co wspólnego mają otyłość i mikrobiom jelitowy? Czy żyjące w układzie pokarmowym mikroorganizmy mogą mieć wpływ na nadwagę? Jak się okazuje – owszem, mogą. Potwierdzonym naukowo faktem jest to, że zaburzona mikrobiota jelitowa ma negatywny wpływ na działanie metabolizmu i może prowadzić do cukrzycy typu 2, niealkoholowej choroby wątroby, choroby sercowo-metabolicznej czy otyłości. Według badań osoby otyłe, w przeciwieństwie do osób szczupłych, mają zaburzone proporcje między probiotycznymi bakteriami z grupy Firmicutes i Bacteroides.
Poniższa tabela obrazuje stosunek wybranych bakterii w organizmach osób z otyłością w porównaniu do osób szczupłych.
|
Stosunek Bacteroidetes do Firmicutes |
spadek |
|
Akkermansia muciniphila |
spadek |
|
Clostridium histolyticum |
spadek |
|
Bacteroides thetaiotaomicron |
spadek |
|
Clostridium histolyticum |
spadek |
|
Clostridium coccoides |
spadek |
|
Dorea longicatena |
wzrost |
|
Eubacterium ventriosum |
wzrost |
|
Faecalibacterium prausnitzii |
spadek |
|
Methanobrevibacter smithii |
spadek |
|
Roseburia intestinalis |
wzrost |
|
Ruminococcus gnavus |
wzrost |
|
Ruminococcus torques |
wzrost |
Oprócz występujących u osób otyłych zaburzonych proporcji bakterii jelitowych pojawiają się dane wskazujące na to, że za część problemów z nadmierną masą ciała są odpowiedzialne metabolity uwalniane przez bakterie jelitowe. Obecny stan badań pozwala stwierdzić, że mikrobiom jelitowy może mieć wpływ na rozwój otyłości w trzech przypadkach:
Czy faktycznie powinniśmy traktować nasz mikrobiom „tylko” jako zbiór drobnoustrojów? Zdecydowanie nie! Skład mikrobioty wpływa na nasze życie i codzienne samopoczucie – bakterie w układzie pokarmowym mają ogromną moc, z której większość ludzi nie zdaje sobie sprawy. Mikroorganizmy wpływają na nasz nastrój i myśli, biorą również udział w kształtowaniu osobowości, a także mają wpływ na emocje i rozwój depresji. Jak o niego dbać, by dobrze współpracowały z naszym organizmem?
