Nanobiome – polskie badanie mikrobioty jelitowej
Zaburzenia odżywiania to bardzo często trudny i pomijany temat. Miliony ludzi na świecie cierpią na zaburzenia odżywiania, jednak trudno o dokładne statystyki. Wbrew pozorom nie jest to przypadłość związana tylko i wyłącznie z nieprawidłowym sposobem odżywiania się, ale też z zaburzeniami natury psychicznej. Co powinno się wiedzieć na temat zaburzeń odżywiania i jaki wpływ mogą mieć one na zdrowie człowieka?
Zaburzenia odżywiania to szereg stanów psychicznych, które powodują rozwój niezdrowych lub niebezpiecznych nawyków żywieniowych. Należą do nich m.in. obsesja na punkcie jedzenia, wartości odżywczych, własnej masy lub kształtu ciała. W niektórych przypadkach mogą one powodować poważne konsekwencje zdrowotne, a nieleczone – doprowadzić nawet do śmierci. Pomimo, że zaburzenia te najczęściej kojarzone są z nastolatkami lub młodymi kobietami, to również mężczyźni, w każdym wieku mogą ich doświadczyć.
Tak naprawdę objawy mogą być różne, w zależności od osoby. Jednak najczęściej powtarzające się objawy to poważne ograniczenie jedzenia lub objadanie się i stosowanie zabiegów przeczyszczających, takie jak wymioty, biegunka czy nadmierny wysiłek fizyczny.
Troskę powinny wzbudzić też objawy takie jak: nagły spadek wagi, odmawianie jedzenia, szczególnie w towarzystwie innych osób, strach przed ważeniem się lub jedzeniem, zbyt częste myślenie o odchudzaniu, diecie, kaloriach itp., zmiany nastrojów, częste ważenie się lub stworzenie specjalnych rytuałów lub zasad wokół posiłków. Z objawów fizycznych, martwiące powinno być uczucie zimna i spadku energii, omdlenia, zaburzenia snu i menstruacji (u kobiet miesiączkujących), poprawa jakości skóry, włosów i paznokci, częste infekcje oraz pogorszenie wyników morfologii krwi.
Zaburzenia odżywiania obejmują najczęściej:
Anoreksja to zaburzenie, które charakteryzuje się unikaniem lub ograniczaniem jedzenia czy też spożywaniem bardzo małych ilości tylko niektórych pokarmów. Zaburzenie cechuje się częstym ważeniem, a także nieprawidłowym obrazem swojego ciała np. osoby z niedowagą mogą postrzegać się jako otyłe. Objawy u osób anorektycznych to często również sucha skóra, anemia, niskie ciśnienie krwi, osteoporoza, problemy kardiologiczne, a także owłosienie całego ciała (lanugo). Można wyróżnić dwa podtypy jadłowstrętu psychicznego:
Bulimia cechuje się częstymi, nawracającymi epizodami objadania się i braku kontroli nad spożywanym pokarmem. Po epizodach następują zachowania kompensujące przejadanie się, takie jak wymuszone wymioty, nadmierne stosowanie środków przeczyszczających lub moczopędnych, post, nadmierne ćwiczenia lub kombinacja tych zachowań. Osoby z bulimią mogą mieć lekką niedowagę, normalną wagę lub nadwagę. Bulimia objawia się zazwyczaj stanem zapalnym lub obrzękiem w okolicach szyi, gardła i szczęki, refluksem, próchnicą zębów, podrażnieniem jelit, odwodnieniem i zaburzeniem elektrolitowym.
Kompulsywne objadanie się charakteryzują się utratą kontroli nad spożywanym pokarmem i powtarzającymi epizodami napadu jedzenia. W przeciwieństwie do bulimii, po okresach objadania się nie następuje przeczyszczanie, czy nadmierne ćwiczenia fizyczne lub głodówki. W rezultacie, osoby z tym typem zaburzenia często mają nadwagę lub otyłość. Typowe objawy obejmują m.in. spożywanie dużych ilości jedzenia w stosunkowo krótkim czasie, nawet gdy nie odczuwa się głodu, jedzenie w samotności oraz poczucie winy czy zawstydzenia z powodu zbyt dużego spożycia.
Zaburzenia odżywiania mogą dotyczyć osób obu płci, różnych ras, w różnym wieku. Eksperci uważają, że wiele czynników może przyczyniać się do zaburzeń odżywiania. Jednym z nich jest genetyka. Wydaje się, że osoby, które mają w najbliższym otoczeniu bliskich z zaburzeniami odżywiania, są bardziej narażone na ich rozwój. Cechy osobowości to kolejny czynnik. W szczególności neurotyzm, perfekcjonizm i impulsywność to trzy cechy osobowości często powiązane z wyższym ryzykiem rozwoju zaburzeń odżywiani. Inne potencjalne przyczyny to postrzegana presja społeczna, by być szczupłym, kulturowe preferencje dotyczące wagi i wyglądu oraz social media. Według niedawnych badań, różnice w budowie i biologii mózgu mogą również odgrywać rolę w rozwoju zaburzeń. W szczególności poziomy serotoniny i dopaminy, mogą być czynnikami zaburzeń odżywiania.
Zaburzenia odżywiania to poważne, potencjalnie zagrażające życiu stany, które wpływają na zdrowie emocjonalne i fizyczne. Nie powinny być lekceważone, jako że mogą mieć poważne konsekwencje dla zdrowia. Mogą one wpływać tak właściwie na każdy układ w organizmie. Dlatego tak ważna jest szybka reakcja i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Im wcześniej osoba z zaburzeniami odżywiania zgłosi się do specjalisty, tym większe prawdopodobieństwo powrotu do zdrowia fizycznego i emocjonalnego. Jedne z najczęstszych konsekwencji takich zaburzeń to:
Jeśli uważasz, że Ty lub ktoś w Twoim najbliższym otoczeniu może cierpieć na zaburzenia odżywiania, skontaktuj się z lekarzem rodzinnym lub psychiatrą. Wczesne wykrycie oraz odpowiednie leczenie daje szansę na pełne wyzdrowienie.