Nanobiome – polskie badanie mikrobioty jelitowej
Menu
Nanobiome – polskie badanie mikrobioty jelitowej
Stan zapalny to złożona reakcja biologiczna, która odgrywa kluczową rolę w obronie organizmu przed szkodliwymi czynnikami. Podczas gdy ostre zapalenie jest normalną i korzystną częścią odpowiedzi układu odpornościowego na uraz lub infekcję, przewlekły proces zapalny odgrywa rolę w patogenezie różnych chorób. W tym artykule zagłębiamy się w znaczenie stanu zapalnego, jego przyczyny, choroby towarzyszące i wpływ diety przeciwzapalnej na organizm.
Kiedy organizm napotyka szkodliwe, obce czynniki (taki jak wirusy, bakterie lub toksyny) lub doznaje urazu, aktywuje układ odpornościowy. Uwalniane są komórki zapalne i cytokiny, czyli substancje, które stymulują więcej komórek zapalnych. Komórki te rozpoczynają reakcję zapalną, aby „uwięzić” bakterie i inne czynniki szkodliwe lub rozpocząć gojenie uszkodzonej tkanki. Rezultatem może być ból, obrzęk lub zaczerwienienie.
Istnieją dwa rodzaje stanu zapalnego:
• Ostry stan zapalny: reakcja na nagłe uszkodzenie ciała, takie jak np. skaleczenie się. Aby zagoić ranę, organizm wysyła komórki zapalne do miejsca urazu. Komórki te rozpoczynają proces gojenia. Objawy temu towarzyszące to zazwyczaj ból lub tkliwość, obrzęk, zarumienienie skóry w miejscu urazu i uczucie ciepła.
• Przewlekły stan zapalny: Organizm nadal wysyła komórki zapalne, nawet jeśli nie ma już konkretnego zagrożenia. Przewlekły stan zapalny ma miejsce, gdy odpowiedz zapalna utrzymuje się, pozostawiając organizm w ciągłym stanie czujności. Z biegiem czasu przewlekłe zapalenie może mieć negatywny wpływ na tkanki i narządy. Na przykład w reumatoidalnym zapaleniu stawów, komórki układu immunologicznego atakują tkanki stawów, powodując stan zapalny, które pojawia się i znika. Może to powodować poważne uszkodzenie stawów objawiające się bólem i deformacjami. Objawy przewlekłego stanu zapalnego mogą być trudniejsze do wykrycia niż objawy ostrego zapalenia. Mogą one obejmować: ból, zmęczenie, gorączkę, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, zmiany wagi, nawracające infekcje, ból lub sztywność stawów czy zmiany skórne.
W przypadku przewlekłego zapalenia, reakcja zapalna organizmu może w końcu zacząć uszkadzać zdrowe komórki, tkanki i narządy. Z biegiem czasu może to prowadzić do zaburzenia funkcji komórek, uszkodzenia DNA i śmierci tkanek. Wszystko to wiąże się z rozwojem wielu chorób, w tym:
• choroba Alzheimera
• astma
• nowotwór
• choroby serca
• reumatoidalne zapalenie stawów i zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
• cukrzyca typu 2
• pogorszenie funkcji poznawczych i demencja u osób starszych
• otyłość.
Do najczęstszych przyczyn przewlekłego stanu zapalnego należą:
• choroby autoimmunologiczne, takie jak toczeń, gdy organizm atakuje zdrową tkankę
• narażenie na toksyny, takie jak zanieczyszczenia lub odpady przemysłowe
• nieleczone ostre zapalenie, takie jak infekcja lub uraz.
Warto zwrócić uwagę na pewne czynniki stylu życia, które również przyczyniają się do stanu zapalnego w organizmie. Prawdopodobieństwo wystąpienia przewlekłego stanu zapalnego może być większe w przypadku:
• wysokiego spożycia alkoholu
• otyłości i nadwagi
• zbyt niskiej lub zbyt wysokiej aktywności fizycznej
• chronicznego stresu
• palenia tytoniu.
Oparte na dowodach podejście do łagodzenia przewlekłego stanu zapalnego oraz wspierania organizmu, obejmuje między innymi stosowanie diety przeciwzapalnej. Zmiany w diecie mogą w wielu przypadkach pomóc w opanowaniu zarówno krótko-, jak i długotrwałego stanu zapalnego, chociaż ich skuteczność jako narzędzia leczenia będzie zależeć od ogólnego stanu zdrowia danej osoby i przyczyn stanu zapalnego.
Planując zakupy, warto mieć na uwadze, że niektóre produkty mogą być szczególnie pomocne w walce z procesem zapalnym. Należą do nich m.in.:
• owoce leśne – truskawki, borówki, maliny, jeżyny
• tłuste ryby morskie – łosoś, sardynki, śledź, makrela
• brokuły
• awokado
• zielone warzywa liściaste – szpinak, jarmuż, rukola
• zielona herbata
• grzyby
• winogrona
• kurkuma
• oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia
• gorzka czekolada i kakao
• pomidory
• wiśnie
• orzechy – migdały, włoskie, laskowe.
Można je włączać poprzez bezpośrednie spożywanie lub można z nich zrobić koktajle! Jak skomponować przepyszne smoothie, przeczytasz w tym artykule.
Oprócz uzupełniania diety składnikami i produktami przeciwzapalnymi, ważne jest ograniczenie spożycia pokarmów, które mogą powodować stany zapalne i wpływać negatywnie na stan zdrowia. Ich zbyt wysokie spożycie może wiązać się z wyższym poziomem markerów stanu zapalnego we krwi, takich jak białko C-reaktywne (CRP). Produkty, które powiązano ze zwiększonym poziomem stanu zapalnego, mogą obejmować:
• żywność przetworzoną zawierającą tłuszcze trans np. słone przekąski, dania gotowe, słodycze i fast foody
• rafinowane węglowodany – biały chleb, słone przekąski, słodycze i ciastka
• smażone potrawy
• napoje z dodanym cukrem – napoje gazowane, słodka herbata i napoje energetyczne
• przetworzone mięsa – wędliny, pasztety, inne wyroby na bazie mięsa i podrobów
Oczywiście, w racjonalnej i zbilansowanej diecie jest miejsce na te produkty. Powinny być jednak spożywane rzadko i w niewielkiej ilości. Staraj się tylko przestrzegać różnorodnej diety opartej na pełnowartościowej żywności, w tym dużej ilości owoców i warzyw. O wpływie cukru na nasz organizm posłuchasz w podcaśnie „Przy mikrofonie o mikrobiocie” w odcinku pt. Czy istnieje uzależnienie od cukru.
Proces zapalny jest naturalną odpowiedzią organizmu na uraz lub szkodliwe czynniki. Zrozumienie złożonego związku między stanem zapalnym a chorobami przewlekłymi podkreśla znaczenie przyjęcia holistycznego podejścia do zdrowia. Oparta na dowodach dieta przeciwzapalna w połączeniu z modyfikacjami stylu życia może służyć jako potężne narzędzie w zapobieganiu i leczeniu chorób związanych ze stanami zapalnymi.
