Nanobiome – polskie badanie mikrobioty jelitowej
Menu
Nanobiome – polskie badanie mikrobioty jelitowej
Regularne pory posiłków, dbałość o odpowiednią ilość snu oraz prowadzenie uporządkowanego trybu życia to nasi sprzymierzeńcy w staraniach o dobrą jakość mikrobiomu jelitowego i różnorodność bakterii zamieszkujących jelita. W tym przypadku rutyna nie jest niczym złym, a wręcz potrzebnym! W jaki sposób dbać o rytm dobowy?
Prawidłowy sen jest jednym z najważniejszych procesów życiowych i wpływa na funkcjonowanie wielu układów w organizmie i zdrowiu człowieka. Odpowiednia ilość snu sprawia, że organizm regeneruje się i nabiera siły do funkcjonowania w kolejnym dniu. Jest ważny dla zachowania równowagi organizmu i w największym stopniu kształtuje rytm okołodobowy, czyli czas odpoczynku, czuwania i aktywności. Rytm dobowy człowieka to wszystkie procesy, mechanizmy, które odpowiadają m.in. za zmiany w wydzielaniu hormonów, temperaturę ciała, jakość snu, poziom ciśnienia tętniczego, procesy metaboliczne, a także na stan mikrobioty jelitowej. Ludzki organizm reguluje swój rytm okołodobowy na podstawie dostępu do światła słonecznego. Nasi przodkowie nie mieli przecież zegarków – wstawali więc ze wschodem słońca, pracowali do zmierzchu, a potem następował czas odpoczynku i snu. Postęp, który pozwolił ludzkości na pracę przy sztucznym świetle, pracę na różne zmiany oraz możliwość zaciemnienia miejsca odpoczynku o każdej porze dnia sprawił, że możemy dowolnie wpływać na zegar okołodobowy – często jednak to niekorzystny wpływ dla całego organizmu.
Dzięki badaniom i analizom funkcjonowania organizmu człowieka chronobiolodzy określili, jakie procesy zachodzą przy zachowaniu naturalnego rytmu i stabilnym funkcjonowaniu naszego wewnętrznego zegara:
Zbyt mało snu i chroniczna deprywacja snu, czyli zaburzenia nocnego wypoczynku organizmu mają negatywny wpływ na człowieka nawet już po jednej nieprzespanej nocy. Warto wprowadzić rutynę snu i wdrożyć na co dzień kilka prostych kroków, które pomogą zadbać o zdrowy i głęboki sen, który pozwoli organizmowi dobrze wypocząć:
Zaburzenia rytmu dobowego często pojawiają się u osób, które pracują w systemie dyżurowym i na różne zmiany. Regularna zmiana cyklu snu i czuwania o 12 godzin, prowadzi do spadku stężenia leptyny i insuliny oraz wzrostu stężenia glukozy, co w konsekwencji powoduje wzrost masy ciała oraz większe ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2.
Nie bez znaczenia jest również higiena snu u dziecka – małe dzieci dopiero uczą się funkcjonowania w rytmie dobowym, jednak warto je w tym wspomagać: dbać o zaciemnienie podczas nocnego odpoczynku, nie wystawiać na działanie światła niebieskiego i dbać o czas spędzony na świeżym powietrzu. Podobnie higiena snu u nastolatków wymaga wsparcia. Okres dojrzewania może wiązać się z zaburzeniami snu i bezsennością. Stres pojawiający się w tym okresie życia, spożywanie napojów z kofeiną, np. napojów energetycznych i zbyt dużo czasu spędzanego przy ekranie smartfona lub komputera to czynniki zaburzające rytm funkcjonowania nastolatka i negatywnie wpływające na higienę snu i odpoczynku.
Rozregulowany rytm dobowy negatywnie wpływa na interakcję osi mikrobiota-bariera jelitowa. Późne, wysokoenergetyczne i wysokotłuszczowe posiłki, mała ekspozycja na słońce oraz duża ilość sztucznego światła to kolejne czynniki, których należy się wystrzegać, dbając o mikrobiotę jelitową. Nawet chwilowe rozregulowanie zegara biologicznego, wywołanego zmianą czasu, jak jet lag po podróży w różnych strefach czasowych, może mieć wpływ na zmiany w jej składzie związane ze zmiennym czasem przyjmowania posiłków. Modyfikacje składu mikrobiomu zachodzą też zależnie od czasu jedzenia i postu. Regularne pory posiłków gwarantują stabilność środowiska mikrobiologicznego jelita.
Należy pamiętać, że naszym sprzymierzeńcem w zachowaniu higieny snu jest melatonina, zwana również hormonem ciemności. Jej zadaniem jest koordynacja rytmów biologicznych, przede wszystkim rytmu sen – czuwanie. Melatonina pełni funkcję „zegara” i „kalendarza” biologicznego organizmu. Melatonina uczestniczy w synchronizacji rytmów okołodobowych, w tym przede wszystkim rytmu gotowości do snu i rytmu temperatury głębokiej ciała. W przypadku problemów ze snem warto zadbać o dietę bogatą w melatoninę jak na przykład wiśnie, ananasy, banany, pomarańcze, pomidory, a także produkty pełnoziarniste i przyprawy (imbir).
