Nanobiome – polskie badanie mikrobioty jelitowej
Jedzenie stanowi dla nas źródło energii. Oprócz tego, dostarcza nam niezbędnych mikroelementów, takich jak witaminy oraz sole mineralne. Są one potrzebne, do prawidłowego funkcjonowania naszego ciała. Co w przypadku, gdy nie jesteśmy w stanie pokryć naszych potrzeb dietą? Czy rozwiązaniem może być suplementacja? Jakie suplementy przyjmować?
Suplement diety to produkt, złożony z określonych substancji odżywczych, stanowiący ich skoncentrowane źródło. Nie jest on zamiennikiem zwyczajowej diety, ale służy jako jej uzupełnienie. Najczęściej suplementy spotyka się w formie kapsułek czy tabletek, ale również w formie płynnej, jako proszek lub nawet żelki. Co ważne, w przeciwieństwie do leku, suplement nie musi przechodzić badań klinicznych. Dlatego ważne jest, by z głową wybierać suplementy, od sprawdzonych firm.
Tak naprawdę suplementować można prawie wszystko. Najczęściej są to jednak sole mineralne oraz witaminy, czyli mikroelementy. Dostępne są również inne suplementy np. wyciągi i ekstrakty roślinne, aminokwasy, kwasy tłuszczowe, błonnik, polifenole, probiotyki czy prebiotyki. Tylko czy tak naprawdę wszystko jest warte naszych pieniędzy?
Indywidualne zapotrzebowanie oraz potrzeba uzupełniania diety poprzez suplementy różni się w zależności od wielu czynników. Możemy do nich zaliczyć:
Poniżej przedstawiamy te najważniejsze i najczęściej zalecane przez lekarzy oraz specjalistów ds. żywienia suplementy diety, które pomogą nam zadbać o zdrowie.
Witamina D pomaga regulować ilość wapnia i fosforanów w organizmie. Składniki te są potrzebne do utrzymania zdrowych kości, zębów i mięśni. Witamina jest również niebywale istotna dla odporności organizmu. Niedobór witaminy D może prowadzić do deformacji kości, takich jak krzywica u dzieci czy osteomalacja u dorosłych. Witamina D jest jedyną, której nie możemy pozyskać z pożywienia. Jest ona wytwarzana w naszej skórze pod wpływem światła słonecznego, narażając osoby mieszkające w krajach o krótkich okresach słonecznych na większe ryzyko niedoboru. Dlatego właśnie jest to jedyna witamina, którą powinno się suplementować, przede wszystkim w okresie jesienno-zimowym. Warto też regularnie badać poziom witaminy we krwi. Zazwyczaj u osób dorosłych zaleca się dawki 800-2000 jm/dobę, choć zależą one od wielu czynników. By witamina z suplementu lepiej się wchłaniała, warto przyjmować ją wraz z posiłkami bogatymi w tłuszcz.
Kwasy omega-3 należą do grupy wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Do kwasów omega-3 zaliczamy kwas linolenowy, EPA i DHA. Ich głównym zadaniem jest usprawnienie pracy mózgu i serca, poprawa wzroku, lipidogramu oraz wzmacnianie układu kostnego. Mają też właściwości przeciwzapalne. Ich źródłem w pożywieniu są głównie tłuste ryby morskie np. łosoś, sardynki, makrela lub tuńczyk. Niestety, w przeciętnej polskiej diecie znajduje się zbyt mało ryb lub są one niskiej jakości. Dlatego, część osób, szczególnie te na dietach wegetariańskich lub wegańskich, powinny je suplementować. Na szczęście, na rynku dostępne są już preparaty wegańskie, wytwarzane z alg. Potrzebę lub dawkę suplementacji warto omówić z lekarzem. Warto też skonsultować się z dietetykiem, by dowiedzieć się, jak inaczej pokryć swoje zapotrzebowanie na kwasy omega-3 dietą.
Witamina B12, nazywana inaczej kobalaminą, jest odpowiedzialna za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego oraz krwionośnego. Jej niedobory mogą powodować anemię megaloblastyczną, zaburzenia pracy zmysłów, drętwienie lub zawroty głowy. Produkty pochodzenia zwierzęcego są jednym naturalnym źródłem witaminy. W związku z tym osoby na dietach roślinnych mogą cierpieć na niedobory B12. W ich przypadku warto rozważyć przyjmowanie suplementów. Dawka powinna być zalecona przez lekarza. Warto również w corocznych badaniach krwi, sprawdzić poziom witaminy B12.
Kwas foliowy jest szczególnie istotny dla kobiet w ciąży lub planujących macierzyństwo. Jest ona niezbędna do produkcji DNA, krwinek oraz chroni przed wadami cewy nerwowej płodu. Z racji znacznie zwiększonego zapotrzebowania, u kobiet w ciąży oraz planujących, wskazana jest suplementacja kwasu foliowego. Instytut Matki i Dziecka zaleca suplementację 0,4 mg kwasu foliowego dziennie, najlepiej co najmniej 4 tygodnie przed zajściem w ciążę. Dodatkowo w tym okresie warto uzupełnić również dietę w produkty bogate w foliany jak zielone warzywa (szpinak, kapusta, brukselka, szparagi, sałata), cytrusy, produkty pełnoziarniste oraz strączki. Suplementację kwasu foliowego warto omówić z lekarzem rodzinnym lub ginekologiem prowadzącym ciążę.
Żelazo w organizmie odpowiada przede wszystkim za transport krwi, syntezę DNA, neuroprzekaźników oraz przemiany energetyczne. Narażone na niedobory mogą być przede wszystkim młode kobiety z obfitą miesiączką lub spodziewające się dziecka, a także osoby na dietach roślinnych. Suplementacja powinna być dokładnie omówiona z lekarzem na podstawie badań krwi, jako że preparaty z żelazem mogą wchodzić interakcje z lekami i jedzeniem oraz powodować uciążliwe skutki uboczne.
Na niedobory wapnia szczególnie narażone mogą być dzieci w okresie intensywnego wzrostu, kobiety w ciąży i laktacji, osoby na diecie wegańskiej oraz osoby starsze, szczególnie kobiety w wieku pomenopauzalnym. Z racji większego zapotrzebowania lub eliminacji produktów najbogatszych w wapń, suplementacja w przypadku tych osób może być zalecana. Konieczne będzie omówienie wyników badań krwi oraz obecnej diety z lekarzem i dietetykiem.
Jod to kolejny mikroelement szczególnie istotny dla kobiet w ciąży. W tym czasie znacznie zwiększa się na niego zapotrzebowanie z racji zwiększonej produkcji hormonów tarczycowych, a także w związku z wytwarzaniem hormonów płodu. W przypadku niedoboru jodu w czasie rozwoju płodu, może dojść do nieodwracalnych zmian w układzie nerwowym. Dlatego suplementacja jodu w okresie ciąży oraz karmienia piersią jest zalecana. W przypadku chorób tarczycy, dawka powinna być indywidualnie dobrana przez endokrynologa lub lekarza prowadzącego ciążę.
Suplementacja powinna być traktowana z rozwagą oraz w oparciu o badania krwi oraz konsultacje ze specjalistami. Przyjmowanie suplementów nie powinno być zamiennikiem zdrowej i zbilansowanej diety. W niektórych przypadkach dodatkowe preparaty powinny być rozważone, jednak należy do tego podejść indywidualnie.