Nanobiome – polskie badanie mikrobioty jelitowej
Menu
Nanobiome – polskie badanie mikrobioty jelitowej
Mikrobiota jelitowa często bywa utożsamiana z narządem fizjologicznym wpływającym na stan zdrowia gospodarza – nie ma w tym ani odrobiny przesady, bo tryliony mikrobów zamieszkujące układ pokarmowy, podobnie jak „pełnoprawny narząd”, mają ogromny wpływ na organizm człowieka. Oddziałują m.in. na procesy trawienia, pasażu jelitowego i na metabolizm składników odżywczych, wspomagają pracę układu immunologicznego, zapobiegają również rozwojowi szkodliwych bakterii. Mikrobiota jelitowa, jak każdy narząd fizjologiczny, narażona jest na różnego rodzaju dysfunkcje i choroby – najpowszechniejszą z nich jest dysbioza jelitowa, czyli zaburzenie równowagi bioty bakteryjnej. Co warto o niej wiedzieć?
Najprościej mówiąc, dysbioza jelitowa to każde gwałtowne zaburzenie bioty bakteryjnej w jelitach, które może odnosić się do:
Zaburzenia mikrobioty jelitowej często prowadzą do niepożądanych konsekwencji wpływających na cały organizm i skutkujących występowaniem objawów chorobowych.
Mikrobiota jelitowa jest bardzo chwiejna, dlatego przejściowe, niegroźne okresy dysbiozy jelitowej zdarzają się każdemu z nas – mogą być chwilowe lub długotrwałe, mogą również dynamicznie eskalować z nieszkodliwych do poważnych. W tym przypadku kluczowa jest obserwacja organizmu i odpowiednio szybkie działanie.
Co ma największy wpływ na zmiany w obrębie mikroflory jelitowej?
Co ważne, pojedynczy czynnik nie jest w stanie spowodować dysbiozy – mikrobiota jelitowa ma wrodzoną odporność i związaną z nią zdolność adaptacji do wahań dostępności składników odżywczych oraz zmian warunków środowiskowych. Groźne natomiast może być połączenie kilku czynników wywołujących kaskadę destabilizacji i negatywnie wpływających na organizm.
Do najczęstszych i najpowszechniej pojawiających się objawów dysbiozy jelitowej należą te ze stronu przewodu pokarmowego:
Opisanym dolegliwościom często współtowarzyszą: zmiana konsystencji stolca, zgaga, utrata apetytu.
Dysbiozie w wielu przypadkach towarzyszą nie tylko dolegliwości jelitowo-żołądkowe. Wahania w mikroflorze jelitowej mogą przyczyniać się do rozwoju znacznie poważniejszych zaburzeń, także tych pozajelitowych. Przede wszystkim należą do nich nawracające infekcje, co wiąże się ze spadkiem funkcji obronnej śluzówek.
Długotrwała dysbioza jelitowa prowadzi do stałych zmian funkcjonowania bariery jelitowej i tkanki limfoidalnej związanej z jelitami (GALT), czyli systemu tkanek limfatycznych w obrębie przewodu pokarmowego, który jest częścią całego układu odpornościowego. Dzieje się tak poprzez umożliwienie przenikania strukturalnych składników bakterii, które aktywują szlaki zapalne i mogą przyczyniać się do rozwoju m.in. insulinooporności.
Nieleczona dysbioza jelit może prowadzić do wielu poważnych dolegliwości i chorób takich jak:
Nie od dziś mówi się o tym, że stan jelit ma ogromny wpływ na cały organizm, dlatego warto pamiętać, że wszelkie nieprawidłowości związane z mikrobiomem odbiją się na naszej ogólnej kondycji. Do objawów alarmowych, wymagających konsultacji lekarskiej, zaliczamy więc:
W przypadku dysbiozy jelitowej nie istnieją uniwersalne schematy diagnostyczne – każde działanie powinno być indywidualnie dostosowane do konkretnego pacjenta.
W momencie stwierdzenia dysbiozy jelitowej lekarz wdraża odpowiednie postępowanie lecznicze, uwzględniające stan zdrowia całego organizmu. W przypadku występowania SIBO niezbędna jest antybiotykoterapia mająca na celu eliminację przerostu bakteryjnego i uzupełnienie obecnych niedoborów żywieniowych.
Dla metod leczenia dysbiozy jelitowej coraz częściej podaje się stosowanie diety lowFODMAP. Wyjaśniamy jednak, że nie jest to standard postępowania, a sam temat wciąż jest dość kontrowersyjny. Otóż dieta lowFODMAP może pomóc zminimalizować dolegliwości związane z dysbiozą. FODMAP oznacza bowiem fermentujące oligosacharydy, disacharydy, monosacharydy i poliole, a te krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe i alkohole cukrowe często prowadzą do powstania dysbiozy. Usunięcie tych składników z diety zmniejsza fermentację i produkcję gazów w jelitach. Filarem diety lowFODMAP jest unikanie przetworzonych, ubogich w błonnik pokarmowy, nieświeżych, wzdymających i smażonych potraw. Należy jednak pamiętać o tym, że jest to dieta mocno eliminacyjna, która w dłuższej perspektywie może okazać się niedoborowa i ograniczyć pożądaną dla bakterii jelitowych pożywkę. Właśnie dlatego powinna być prowadzona ze szczególną uwagą przez doświadczonego dietetyka.
Co jeść przy dysbiozie jelitowej? Dieta wspierająca przywrócenie równowagi mikrobioty jelitowej powinna być przede wszystkim różnorodna, jak najbardziej urozmaicona i bogata w probiotyki. Do najważniejszych aspektów diety wspierającej zdrowie jelit zalicza się:
Zdrowa, zbilansowana i bogata w probiotyki dieta, codzienna porcja ruchu, zmniejszenie liczby czynników stresujących na co dzień i baczne obserwowanie swojego organizmu – te praktyki pozwolą Ci zapobiec dysbiozie jelitowej. Dbaj o siebie!
