Nanobiome – polskie badanie mikrobioty jelitowej
Menu
Nanobiome – polskie badanie mikrobioty jelitowej
Dziś w niemalże każdej rozmowie czy reklamie dotyczącej szeroko pojętego zdrowego odżywiania pojawia się wątek błonnika pokarmowego. W główniej mierze mówi się o tym, że pozytywnie wpływa on na utrzymanie prawidłowej masy ciała oraz o tym, że w codziennej diecie mamy go zdecydowanie za mało. Czym jest błonnik, gdzie go znajdziemy i jakie są jego frakcje, które mają wpływ na przyswajalność w naszych jelitach? Już wszystko wyjaśniamy!
Błonnik pokarmowy to połączenie różnych związków chemicznych, najczęściej pochodzenia roślinnego (składniki zbóż, owoców, warzyw i nasion). Błonnikiem pokarmowym mogą być także węglowodany wytworzone przemysłowo, produkowane po to, aby otrzymać żywność dietetyczną np. o niższej kaloryczności. Nie ulega on enzymatycznemu trawieniu w przewodzie pokarmowym i nie jest wchłaniany w jelicie cienkim, przez co nie jest wykorzystywany przez organizm jako źródło energii (w przeciwieństwie do białek, tłuszczów i węglowodanów przyswajalnych). Zamiast tego przechodzi on w stosunkowo nienaruszonym stanie przez żołądek i jelito cienkie, natomiast częściowo hydrolizowany jest przez bakterie obecne w okrężnicy. Mimo, że nie jest trawiony, błonnik wywiera znaczny wpływ na ludzkie zdrowie.
Jaka jest więc jego rola? Błonnik ma własności higroskopijne – powoduje znaczne wiązanie wody przez poszczególne jego frakcje, co istotnie przyczynia się do zwiększenia objętości mas kałowych i pozytywnie wpływa na regularność wypróżnień i właściwą perystaltykę jelit. Ta właściwość wykorzystywana jest w profilaktyce i leczeniu zaparć, otyłości, żylaków odbytu, a także cukrzycy i chorób układu sercowo-naczyniowego.
Wyróżniamy dwie główne frakcje błonnika: nierozpuszczalną i rozpuszczalną.
Błonnik nierozpuszczalny, jak sama nazwa wskazuje, nie rozpuszcza się w wodzie, nie ulega też trawieniu przez enzymy trawienne, przechodzi więc całkowicie niezmieniony przez nasz przewód pokarmowy.
Tę frakcję tworzą:
Błonnik rozpuszczalny rozpuszcza się w wodzie i ma zdolność do wytwarzania lepkich substancji o konsystencji podobnej do żelu, ale również pozostaje niestrawiony przez enzymy trawienne.
Tę frakcję tworzą:
Błonnik nie ulega trawieniu ani rozpuszczeniu przez enzymy trawienne, w jelitach pełni więc korzystne funkcje głównie miejscowo, działając jak swoista „miotełka”, która drażni ich ściany, przez co przyspiesza pasaż treści pokarmowej. To zwiększa liczbę i efektywność wypróżnień, zapobiegając zaparciom oraz oczyszcza organizm z substancji szkodliwych, np. toksyn i metali ciężkich, a także starych, zniszczonych komórek jelita.
Obecny w pożywieniu błonnik ma korzystny wpływ na odchudzanie. Nie jest trawiony, zwiększa jednak objętość posiłku i daje uczucie sytości na dłużej. Poza tym produkty spożywcze zawierające błonnik pokarmowy wymagają intensywnego gryzienia i żucia, co znacznie wydłuża czas przyjmowania posiłków, opóźnia opróżnianie żołądka, a także przedłuża uczucie sytości.
Co ważne, nierozpuszczalne frakcje błonnika pokarmowego mają także zdolność do wiązania wody, soku żołądkowego i pozostałych soków trawiennych. Wpływa to na wydzielanie hormonów w świetle przewodu pokarmowego, co z kolei stymuluje odpowiednie funkcjonowanie trawienia.
Najlepszymi źródłami błonnika nierozpuszczalnego są:
Błonnik nierozpuszczalny przechodzi przez nasz układ pokarmowy niezmieniony, co nie oznacza, że nie ma na niego pozytywnego wpływu. Oto jego najważniejsze funkcje:
Najlepszymi źródłami błonnika nierozpuszczalnego są:
To błonnik rozkładany przez bakterie jelitowe, który ma zdolność wytwarzania lepkich, podobnych do żelu substancji działających ochronnie na ściany przewodu pokarmowego oraz sprzyjających rozmnażaniu się komórek nabłonka jelitowego. Jego zawartość w posiłkach wydłuża uczucie sytości, a także spowolnia pasaż treści pokarmowej przez jelita. Oto jego najważniejsze funkcje:
Najlepsze, naturalne źródła błonnika rozpuszczalnego:
Jaka ilość błonnika w codziennej diecie jest optymalna? Zgodnie z zaleceniami Instytutu Żywności i Żywienia osoby dorosłe (od 19 do 65 roku życia) powinny spożywać minimum 25 g błonnika na dzień. Osoby starsze, czyli po 65 roku życia, powinny przyjmować wraz z pożywieniem minimum 20 g błonnika pokarmowego każdego dnia.
Jak sprostać tym wymaganiom? Spożywając każdego dnia warzywa i owoce oraz dużą ilość zbożowych produktów pełnoziarnistych.
W większości przypadków błonnik wywiera na organizm efekt prozdrowotny. Świadomość konsumentów na temat poszczególnych frakcji, ich wpływu na zdrowie i źródeł w żywności, pomaga w skutecznym wspieraniu organizmu. Warto jednak pamiętać, że wszystko zależy od indywidualnych potrzeb organizmu – zbyt duża ilość błonnika w diecie może zaszkodzić osobom zmagającym się z niektórymi przewlekłymi chorobami układu pokarmowego lub też osobom zażywającym niektóre leki.
Błonnik pokarmowy to nieodłączny element zdrowej, dobrze zbilansowanej diety, który znacznie poprawia komfort życia.
